20'lerinde epey kötü günler yaşamış, şimdilerde o dönemlerden aldığı dersleri anlatan struthless isimli bir YouTube kanalında VOMIT adında bir düşünce sistemi gördüm. 15 yıldır notlar alıyormuş ve kendince yazmayı en iyi adlandırdığı şey buymuş. VOMIT aslında bir kısaltma ve şu adımlardan oluşuyor:
Vent: Karmaşayı çözmek için yaz.
Obligations: Engelleri kaldırmak için yaz.
Mindset: Farklı düşünmek için yaz.
Ideate: Yeni fikirler için yaz.
Trajectory: Akıllıca planlamak için yaz.
VOMIT adını verdiği bu sistem kabaca şöyle:
Vent: Aklındaki karmaşa için bir vent yaratmak, nefes deliği oluşturmak için yaz. Aklında karmaşıklık yaratan şeyleri sadece kağıda aktarırken bile yazarak organize edebilir, anlayabilirsin; diyor.
Obligations: Sorunları çözmek için yaz. Yapman gerekenler birikiyor ve stres yaratıyorsa çözüm yazmak. Bu şeyleri yaz, önceliklendir ve nasıl harekete geçeceğini belirle. Soru şu: Bu listede yer alanlardan hangisini yaparsan diğerleri daha kolay olur?
Mindset: Zihniyet için yaz.
En karmaşık ama en kritik maddelerden biri bu. -> Konuları farklı açılardan görmek için -> Nedenleri anlamak için, farklı sorular sorarak düşünce pratiği yapmak için -> Konuya mesafe alıp daha iyi anlamak için veya kendine bir arkadaşınmış gibi tavsiye verebilmek için -> Minnettar olduğun şeyleri görebilmek için
Ideate: Çözmek için yaz.
Çözmen gereken problemleri listele.
Bunları hep soru - cevap şeklinde ilerlet; bir soru ile gidersen üzerine daha çok düşüneceksin, bir loop oluşturacaksın.
5 dakikalık bir zamanlayıcı aç ve bu 30 yanıt bulmaya çalış.
Bir çözüm istiyorsan çok yanıt bulmalısın, diye düşünüyor. Bu da farklı açılardan bakmak için değerli.
Trajectory: Büyük resmi görmek için yaz.
Bunun aslında iki adımı var. Biraz daha büyük resim olanı şöyle:
1) Hedefini yaz ve bu hedefe seni yaklaştıracak ve uzaklaştıracak şeyleri listele.
2) Bu listeye göre uzaklaştıracak şeyleri ortadan kaldıracak aksiyonlar yaz.
3) Yaklaştıracak şeyleri hayatına sokacak şeyler yaz.
Para biriktirmek istiyorsan dışarıdan yeme gibi aksiyonlarla gitmekten bahsediyor.
Bu sistemin en fark yaratacak adımlarından biri Trajectory'nin ikinci bölümü.
Yapmak istediğin şeylere giderken pek de görünür olmayan bazı şeyler oluyor; işteki bir durum veya evdeki bir şey...
Bu sorulara yazarak cevap vermek bu görünmez şeyleri ortaya çıkarıyor diyor:
Beni ne heyecanlandırdı?
Enerjimi ne emdi?
Bugün ne öğrendim?
Her gün bunları yazmak hem anlamlandırmayı sağlıyor hem de önceki adımları daha verimli kılıyor.
Bu yöntemi struthless isimli YouTube kanalında izledim. 20'lerinin başlarında kötü alışkanlıklarla dolu bir hayat yaşamış ve sonrasında hayata bakış açısı epey değişmiş. YouTube'da da bu süreçte öğrendiklerini, tecrübelerini, bakış açısını çok güzel bir şekilde anlatıyor.